Armenia. Blog o turystyce

Wycieczki do Armenii. Informacje, porady, programy…

Tag: eczmiadzyn

Zwartonoc

Turystom przyjeżdżającym do Armenii Zwartnoc (Zvartnots) kojarzyć się może z dwoma miejscami. Pierwsze to międzynarodowe lotnisko, niedawno przebudowane, nowoczesne i ładne. Drugim jest wspaniały zabytek, pochodząca z VII wieku katedra (lista UNESCO). Oba obiekty leżą blisko siebie, na przedmieściach Erywania.

Pozostałości katedry św. Grzegorza

Głównym elementem kompleksu w Zwartnoc jest kościół św. Grzegorza. Został wzniesiony w latach 643-652 z polecenia katolikosa Narsesa III zwanego Budowniczym. To ważna postać w dziejach Armenii. Za jego pontyfikatu i z jego radą Armenia została poddana zwierzchności Arabów. W zamian za obowiązek płacenia daniny kraj utrzymał autonomię. Czasy Narsesa to także okres dużych wpływów Bizancjum na doktrynę Kościoła ormiańskiego. Stąd też w architekturze katedry widoczne są greckie wpływy.

Armenia – perła Kaukazu, wspaniała wycieczka, 9 dni super przygody. Dla koneserów wyjątkowych podróży!

Kościół zbudowano na planie czterolistnym (tetrakonchos) z kolistym obejściem i wieloma absydami. Budowlę okrzyknięto perłę architektury, a jak podaje legenda, oryginalny styl zachwycił samego cesarza. Zamierzał wznieść podobny kościół w stolicy Bizancjum. Plan się nie powiódł ponieważ architekt zmarł w drodze z Armenii do Konstantynopola.

Budynek wzniesiono w szczególnym miejscu. Tu miało dojść do spotkania Grzegorza Oświeciciela i króla Tirydatesa, dwóch niezwykle ważnych postaci w dziejach Armenii. To za ich sprawą kraj stał się pierwszy chrześcijańskim państwem na świecie ( już w 301 r.).

Charakterystyczne kolumny katedry Zwartnoc

W X wieku katedra uległa częściowemu zniszczeniu (najprawdopodobniej runęła podczas trzęsienia ziemi w 930 r.). Zachowane do dziś pozostałości budowli ograniczają się do pierwszej kondygnacji. Mimo to robią wielkie wrażenie. Zwracają uwagę oryginalnym stylem architektonicznym. Wśród wielu propozycji rekonstrukcji pierwotnej formy kościoła, największe uznanie zyskała ta wykonana na początku XX wieku przez Torosa Toromaniana. W oparciu o te propozycje, zupełnie niedawno, w Erywaniu wybudowano świątynię inspirowaną architektoniczną formą kościoła z Zwartnoc.

Prawdopodobnie tak wyglądała katedra Zwartnoc

Obok katedry znajdował się pałac katolikosa – do dziś zachowały się fundamenty i dolne fragmenty murów, a w piwnicach olbrzymie dzbany na wino. Rezydencja katolikosa była najprawdopodobniej największym świeckim obiektem w ówczesnej Armenii.

Zwartnoc to obowiązkowy punkt wycieczki do Armenii. Łatwo go zrealizować, znajduje się niemalże na przedmieściach Erywania, w połowie drogi do Eczmiadzyna.

Zobacz też: Góra Ararat

Tekst i zdjęcia: Krzysztof Matys

Góra Ararat (Masis)

Wiele miejsc i rzeczy nosi tę nazwę. Restauracje, pensjonaty, hotele, bary, sklepy, kluby… Najsłynniejszy trunek to też Ararat. Tam, gdzie są Ormianie (a stanowią liczną diasporę w Rosji, USA, Iranie, Francji i na Bliskim Wschodzie) jest też Ararat. W takiej czy innej postaci. Dlatego w tytule postu konieczne było doprecyzowanie – chodzi o szczyt.

Najważniejszy dla wszystkich Ormian, znajduje się w samym centrum godła Armenii, ale za to poza granicami kraju – na terytorium Turcji. Podobno był o to spór, przynajmniej taką dykteryjkę opowiadają Ormianie. Z pretensjami wystąpić miała Turcja. Dopytywano dlaczego rząd w Erywaniu jako symbolu kraju używa Araratu, góry, która przecież nie leży na jego terenie. Podobno zasugerowano, że lepiej będzie jak Armenia zrezygnuje z tej symboliki. Odpowiedź z Erywania była prosta i pouczająca. Turcja na fladze ma księżyc, a ten przecież do Turcji nie należy.

Ararat. Klasztor Khor Wirap

Widok na Ararat z okolic klasztoru Chor Wirap

Jest to jeden z nielicznych przypadków, kiedy herb państwa odnosi się do obszaru leżącego poza jego granicami. Świadczy o znaczeniu, jaki Ararat odgrywa w tradycji Ormian. Widoczny jest z wielu miejsc w kraju, nawet ze stołecznego Erywania. Najlepiej z okolic klasztoru Khor Virap (Chor Wirap). Tam panorama jest wręcz urzekająca. Olbrzymia góra pojawia się nagle, wyrasta z płaskiego jak stół terenu. Dolną partię krajobrazu stanowią zielone pola winnic, środkową surowa, kamienna architektura monastyru, a reszta należy już do Araratu. Dominuje, zwycięża, podporządkowuje sobie wszystko. Trudno się dziwić, że wywarł aż tak duży wpływ na rozwój wierzeń i tradycji tych terenów. Czczony był już w czasach przedchrześcijańskich. Później stał się bardzo ważnym punktem na mapie wszystkich religii uznających Stary Testament. To tu miała osiąść arka Noego. Przekonanie, że to ta góra odegrała taką rolę w historii ludzkości, zadomowiło się w Europie w okresie średniowiecza, m.in. za sprawą Marco Polo. Zostało upowszechnione, dystansując inne, potencjalne lokalizacje.

Góra z innej perspektywy. Fot. K. Matys

Góra z innej perspektywy. Fot. K. Matys

W muzeum przy katedrze w Eczmiadzynie znajduje się deska z arki Noego. Niewielki kawałek drewna, obok grotu włóczni, którą przebito bok Jezusa, stanowi największą relikwię Kościoła ormiańskiego. Skąd się tu wzięła? Biskup Jakub, późniejszy święty, miał przez całe życie prosić Boga o możliwość ujrzenia arki. Już jako wiekowy człowiek podjął próbę wejścia na Ararat. Trudna wspinaczka była ponad siły starca. Wyczerpany wędrówką zapadł w głęboki sen. Wtedy miał widzenie. Anioł zwrócił się do niego: Jakubie, Pan wysłuchał twoich próśb. To, co znajdziesz w tym miejscu, jest częścią arki. Weź to i nie wspinaj się dalej. Po przebudzeniu ujrzał pod stopami kawałek drewna.

W Armenii używana jest też lokalna nazwa góry – Masis.

Ararat w paszporcie ma każdy, kto odwiedził Armenię. Taką pieczątkę dostajemy na granicy.

Ararat jest wygasłym wulkanem. Składa się z dwóch szczytów. Większy ma 5137 metrów wysokości, leżący obok Mały Ararat już tylko 3896 m n.p.m. Odległość między dwoma wierzchołkami Araratu wynosi 12 km!

Najwyższa góra znajdująca się na terytorium dzisiejszej Armenii (50 km od Erywania) to Aragac (Aragats) – 4095 m n.p.m. Jest to jednocześnie najwyższe miejsce w paśmie Małego Kaukazu.

Widok na Ararat z klasztoru Chor Wirap.

Więcej informacji na temat Armenii

Wycieczka do Armenii.

Tekst i zdjęcia: Krzysztof Matys.

Działa na WordPress & Szablon autorstwa Anders Norén